әллә

I частица

1) вопр. ра́зве, мо́жет быть, что́ ли, и́ли

киттеләрме әллә — ра́зве они́ уе́хали?

ишетмисеңме — әллә? не слы́шишь что́ ли?

2) неопр. -то (употребляется в составе неопредёленных местоимений)

әллә кая — куда́-то, неизве́стно куда́

әллә нинди — како́й-то

әллә кем — кто́-то

II союз

1) разделит. и́ли, ли́бо ..., ли́бо; то́ ли ... , то́ ли; не то́ ... , не то́

әллә мин ялгышам, әллә син — ли́бо я ошиба́юсь, ли́бо ты

сезгә чәйме әллә кофемы — вам ча́ю и́ли ко́фе?

әллә калырга, әллә юк — не то́ остава́ться, не то́ нет

2) мо́жет ... , мо́жет быть, ли́бо

әллә килер, әллә юк — мо́жет придёт, мо́жет быть нет

әллә килер дә — да мо́жет и придёт

3) вопр. что́ ли

нигә килмәдең, әллә эшең күп идеме? — почему́ не пришёл, был за́нят что́ ли?

4) в знач. предик. сл. (в диалоге при ответе) не зна́ю; неизве́стно, не могу́ знать; чёрт его́ зна́ет

кайчан кайтасың? - әллә — когда́ придёшь? - не зна́ю

бүген ничәсе? - әллә — како́е сего́дня число́? - не могу́ знать

•

- әллә инде

- әллә кайда
- әллә кайдан
- әллә каян
- әллә кайчан
- әллә кайчаннан
- әллә кем
- әллә нәрсә
- әллә ни тиклем
- әллә никадәр
- әллә ничаклы
- әллә нихәтле
- әллә ник
- әллә нинди
- әллә ниткән
- әллә ничә

••

әллә кем булу (кемләнү) — зазна́ться, вообража́ть, задра́ть (подня́ть) нос

әллә кем (ни) түгел — не ахти́ како́й, ничего́ осо́бенного, не велика́ пти́ца; не бог весть что

әллә ни — см. әллә нәрсә

әллә ни тора — неве́сть ско́лько сто́ит; о́чень це́нно; сто́ит о́чень до́рого

әллә нигә (нидә) бер — ре́дко, и́зредка

әллә нигә дә; әллә ниләр бирсәләр дә! — ни за что! Ни за каки́е де́ньги!

- әллә ни түгел

- әллә ни юк
- әллә ничек
- әллә тагын